Ответы
Ответ:
Архаизмдер.
Архаизмдерге әр халықтың күн көріс тіршілігіне салт сана тұрмысына, әдет-ғұрпына, дүние танымына қарай әр дәуірде өзгеріп басқаша сөздермен ауысып отырған немесе ескіріп біржола қалып қойған сөздер жатады. Қазақ тілінде архаизмдердің мынадай түрлері бар:
1. Мата-кездеме атауларымен байланысты архаизмдер: торқа, мақпал, шайы, пайы, мауыты, биқасап, борлат, ақсақ, репес, манат, дүрия, патсайы, берен, тұқаба т. б.
2. Салт-сана, әдет-ғұрыпқа қатысты архаизмдер: сауыш , ас беру, ұрын бару, құда түсу, кит кию, жылу,тілеу азық, мертік ас, жарыс қазан, тоқым қағар, отқа салар, бесік кұда, бел құда, жеңгетай, беташар, тасаттык, бастаңғы, қол кесер, ашу, барымта, көрімдік, қалың мал, байғазы, өлітірі, қырықжеті.
3. Киім-кешек, ыдыс-аяк, атауларына қатысты архаизмдер: шидем, шекпен, күпі, кебіс, сәукеле, жарғак, аба, кісе, жаулық, қоқы, жағлан, қол жаулық, кебеже, шара аяқ, көбіс, сапты аяқ, түтқыш, казан қап, көнек, асадал, талыс, шөншік, астау, кебене, т. б.
4. Діни ұғымға қатысты архаизмдер: қиямет кайым, мүңкір-нәңкір, қазірет, біродар, зікір, жаназа, мүпти, підия, ақирет, қажы, калпе, зекет, құшыр, сәлде, жарапазан, әзірейіл, періште, сәресі, айт, ішірткі, ораза, иігір, бойтұмар, әулие, әнбие, жар болу, аян беру, кітап ашу, құран шығарту, бата оқыр, дем салу, үшкірту, аптау, ұшықтау, пірге қол тапсыру, шариғат, ақтық байлау, жайнамаз, дұғалық, жыртыс т. б.
Тарихи сөздер – ескі заманда қолданылған, дәуірі өткен тарихи сөздер атауы. Тарихи сөздер бірнеше салаға бөлінеді:
– ел басқаруға байланысты атаулар: хан, патша, уәзір, би, аға сұлтан, болыс, ауылнай, т.б.
– пайдаланудан шығып қалған қару-жарақ атаулары: садақ, жебе, сауыт, айбалта, найза, адырна, т.б.
– кеңес дәуірі тұсында қолданылған әкімшілік сөздер: қызыл әскер, қызыл отау, т.б.