Ответы
здесь вы можете найти нужные слова.
— Бұл кімнің үйі? — деп сұрады Сұлтан секпіл бет баладан ат үстінде тұрып.
— Жұмағұлдың үйі.
— Жұмағұл не істейді?
— Қой бағады.
— Кім бар үйде?
— Ешкім жоқ.
— Шешең қайда?
— Ана белдің астындағы сиырлы ауылға кетті.
— Қымыз бар ма?
— Қымыз жоқ. Бағана кісілер кеп ішіп кеткен.
— Түк қалдырмады ма?
— Қалған жоқ, — деп күмілжіді бала.
— Неге өтірік айтасың? Жүктің астында керегеге байлаулы тұрған бір мес қымызды қайда қоясың?
— Оны саған кім айтты?
— Жолда қой жайып жүрген Жұмекеңе кездесіп едік, сол айтты. «Жүктің астында бір мес қымыз байлаулы тұр. Содан төкпей-шашпай, бір-бір кеседен құйып ішіңдер» деді. — Сұлтан осыны айтты да, сыр берме деген ишарамен менің тіземді мытып қойды.
Көнтек ерні таңырқай ашылған қалпы, секпіл бет таң-тамаша кейіпте тұрып қалды. Сұлтанның оспақ сөзі шындықтың төбесінен түскен болу керек. Мынау соның байыбына бара алмай тұр.
Секпіл беттің солқылдай бастағанын көрген Сұлтан:
— Түсейік, — деп ат басын мама аташқа қарай бұрды. Түсіп, атты байладық та, үйге бет алдық. Секпіл бет әлгі орнынан тапжылмай, мыналар қайтеді дегендей, бізді көзімен бағып, көңіліндегі күдігін не айтпай, не Сұлтанның айтқанына сене алмай, дел-сал болып тұр.
Үй іші ала көлеңкелеу, салқын екен. Сұлтан тап бір нағашысынікіне келгендей төр алдына сұлай кетті де, үй иесі кіргенге дейін жүктің астын ашып жіберіп, қарап та үлгерді. Тырсиған бір мес қымыз, шынында да, байлаулы тұр екен.
Бізден сескенгендей табалдырықты әрең аттап секпіл бет кірді. Босағадан озбай, тұрып қалды. Жуа-жуа шираған қалпы болса керек, үстіндегі көк сәтен көйлектің етегі тылтиып қарнына шығып кеткен. Ышқыр мен екі аралықтан үрген доптай тырсиған тоқ қарынның бір шеті жылтырап көрінеді.
— Ей, атың кім сенің? — деп сұрады Сұлтан.
— Дәулет.
— Атың әдемі екен. Дәулет деген тамаша ат. Менің ағайымның аты да Дәулет.
Ағасы түгіл, Сұлтанның сайтаны да жоқ еді. Өтірігімді шығарма деп, менің санымды тағы шымшып қойды да, сөйлей берді:
— Дәулеті мол, дастарқанын бай, алақаны кең болсын деп қойған ғой. Ей, Дәулет, біз асығып отырмыз. Сен бізге бір-бір кеседен қымыз бер.
— Апам ұрсады. Оны ауылға беріп жібереміз деген.
— Нені?
— Жүктің астындағы қымызды.
— Жұмекең өзі айтты ғой, бір-бір кесе құйып ішіңдер деп. Әкел, кесе әкелші.
— Апам ұрсады...
— Ұрыспайды, біз саған ақша төлейміз.
Сұлтан қалтасынан қобыратып бірнеше бір сомдық сары құлақтарды суырып алды. Дәулет шын ақша ма дегендей сүзіле қарап қалды.
— Иә, төлейміз, — дедім мен Сұлтанды қоштап. Ашық ауыз Дәулетті алдап ішкеннен гөрі адамшылыққа бұл бір табан жақын еді.
— Апам кеп қалса, қайтем?
Бұл Дәулеттің көнгені еді.
— Келмейді, — деп, Сұлтан орнынан ұшып түрегелді.
— Қай жақтан келуші еді. Мынау, — Сұлтан мені нұсқады, — киіздің жыртығынан бақылап тұрсын. Екеуіміз тездетіп құйып жіберейік.
Дәулет қолын созды.
— Әуелі ақша бер.
— Мә, — деп, Сұлтекең Дәулетке бір сомды ұстата берді.
— Мынауың жыртық, ескі ақша ғой.
— Ендеше, мынаны ал, мә, — деп, Сұлтан оның қолындағыны шытырлаған су жаңа бір сомдыққа айырбастап берді.
Ақшаның сиқыр күші Дәулеттің шырайын күрт өзгертті. Енді оның көзінде қуаныш ұшқыны тіріліп, бізге үйірсектеп қарай бастады.
Сұлтекеңнің қимылына көз ілеспейді. Жүктің астыдағы месті дереу суырып алып, аузын шешіп жатыр. Дәулет өрешенің ішінен бұрын ішіне қымыз құйылған кішірек бір көк кастрөлді алып шықты.
— Кәне, тос.
Сұлтекең cap еткізіп, орта кастрөлден аса қымызды бір-ақ құя салды.
— Көп боп кетті! — деп шыж ете қалды Дәулет.
— Ештеңе етпейді.
Месті Сұлтекең көз ілеспейтін шапшаңдықпен орнына қайта байлап қойды. Екеуіміз кастрөлдегі қымызды кесемен көсіп алып, кезектесіп сіміре бастадық.
Босаған кастрөлді өреше ішіне апарып қойған соң, Дәулет:
— Тағы бір сом бер, — деп қолын созды.
— Не үшін?
— Сендер екі кесе емес, көп іштіңдер ғой.
— Өй, жолың болғыр, — деп кейіді Сұлтан, — біз оны ішейік деп іштік пе. Апаң кеп қалса, сені құртады екен деп, саған жанымыз ашыған соң іштік қой. Бекер ішкен екем. Қарнымды сыздатып кетті.
Дәулет не дерін білмей, бедірейіп қалды.
— Сен онан да бізге жейтін бірдеңе бер. Қымыз ішімізді ашыта бастады, — деді Сұлтан.
Дәулет созған қолын енді ғана тартып алды.
— Нан жейсіңдер ме?
— Әкеле бер. Май бар ма? Оны да әкел. — Сұлтан Дәулетпен қабаттасып, өрешеге бірге кіріп кетті.