тәкаппар туралы эссе
Тәкаппарлықтың биік шыңы, өзіңді өзгеден биік санау. Өзгеге жоғарыдан, көкіректі керіп сөйлеу. Адамды менсінбеу, адам құрлы көрмеу, кекетіп, мұқатып кемшілігін бетіне басып, сөзбен жанды жерін шымшып отыру, қысқасы, өзіңді зор, өзгені қор көріп істейтін іс-әрекеттің бәрі - тәкаппарлық болып саналады. Тәкаппарлық- қуыс кеудеден пайда болады. Тәкаппарлық - бұл жаман қасиет!
Адам дүниеге келгенде тәкаппар болып туылмайды. Адам туылғанда таза, пәк күйінде болады. Тәкаппарлық- адам баласына жолдан жабысатын мінез. Бір-екі белестерді бағындырған кезде, бір жұмыстарың өрге домалаған кезде, жолың ашылып, армандаған армандарыңа, алға қойған жоспар, мақсаттарыңа жеткен кезде, бір кісілерде тәкаппарлық мінез пайда болады. Бәріне өзім жеттім, өз қолымды өз ауызыма өзім жеткіздім деп, көкірегін ұра бастайды. Негізінде олай емес екенін, Алланың берген бағы, сыйы, несібесі екенін ұмыт қалдырады.
Пенде болған соң, адам өзгеріп отырады. Бір көңіл күйге, бір эмоцияға, бір жағымды сәттерге байланысты адам өзгеріп отыруы заңдылық. Десек те, тәкаппар болып өзгеруден аулақ болғанымыз жөн. Өйткені, тәкаппар болғаның - Алланы ұмытқаның! Менменсіген жүректен иман кетеді.
Тәкаппарлық жайлы сөз қозғағанда, Абай атамыздың сөзі ойға оралады.
Адам - бір боқ көтерген боқтың қабы,
Боқтан сасық боласың өлсең тағы.
Менімен сен тең бе деп мақтанасың,
Білімсіздік белгісі-ол баяғы.
ОСЫ КЕРЕК ЕМЕС!!!
Ответы
Ответ:
Объяснение:
Тәкаппарлық қасиет жақсы мінез емес. Тәкаппар болу әр адамның қолынан келе бермейді. Өмірде барлық адамдарды жаман демейміз тек ол мінез өзіне, ата анасының тәрбиесіне байланысты болады.
Объяснение:
Барлық мақтау бүкіл әлемнің иесі Аллаға тән. ұлы Бауыржан Момышұлы:
Мен істедім дегенше,
Мың істеді десеңші, — деген екен.
Шын мәнінде, өмір бойы құлшылық етсе де болмашы ғана менмендігі үшін сағынышты жәннатына кіре алмаса адам баласы үшін одан асқан бақытсыздық, одан асқан қасірет бар ма? Бұл жасалған құлшылықтың, оқылған намаздың, тұтылған оразаның, берілген садақаның бекер болғаны емес пе? Алла тағала баршамызды мұндайдан сақтасын!
Расулулланың (с.ғ.с.) тағы бір хадисінде былай делінген:
«Жәннат пен тозақ оты сөз таластырды. Сонда жәннат: «Уа, Раббым! Неліктен маған тек адамдардың пақырлары мен әлсіздер ғана кіреді?», — десе, тозақ оты: «Неліктен маған қатыгездер мен тәкаппарлардан басқа ешкім кірмейді», — деді.
Сонда Алла тағала тозақ отына: «Сен менің азабымсың, сенімен қалағанымды азаптаймын», — десе, Жәннатқа: «Сен менің рақымымсың, сенімен қалағанымды мейіріміме бөлеймін». Екеуіңді де толтыратындар бар», — деді.[4]
Осы хадисте Алла тағала жәннаттың да, тозақ отының да толатындығын айтады. Бірақ қалай толады, кімдермен толады? Хадистен ұғатынымыз, жәннатқа кіретіндер негізінен кедейлер мен әлсіздер болса, тозаққа кіретіндер қатыгездер мен тәкаппарлар екенін байқауға болады. Яғни, адам баласы қалаған жақсылығын жасасын, бірақ мінез-құлқы мұсылмандыққа сай болмаса жасаған амалдарынан ақырет үшін зәредей де пайда таппайды. Бұған осы хадис нақты дәлел. Алла тағала баршамызды мұндайдан сақтасын деп тілейміз.
Осы орайда, тәкаппарлықтың негізгі белгілері мен түрлерін айта кетуді жөн санаймыз.
Тәкаппарлықтың негізгі белгілері мен түрлері
1. Білмеген нәрсені намыс көріп сұрамау, анықтамау;
2. Өзінен сұралған нәрселерді намыс көріп, білмейтіндігін жасыру;
3. Жол жүру барысында баратын мекен жайын білмейтіндігін намыс көріп, жұртшылықтан сұрамау, анықтамау.
4. Бастығының алдында сұрануды төменшіктеу деп санап, рұқсат сұраудан тартыну.
5. Кездескен жанға бірінші болып сәлемдесуден тартыну;
6. Намаз кезінде араларында білімді жандардың бар екендігін біле тұра оны имамдыққа өткізбеу;
7. Түрлі жиындар барысында өзгелерге сөз бермей, ретті-ретсіз көсемсіну;
8. Айналасындағы адамдарға өзінің көп білетіндігін көрсету мақсатында әрбір сөзден ілік іздеу, сөзді жиі-жиі бұзу, араласу;
9. Сөздердің арасында әңгімелесуші адамның жасының үлкендігін біле тұра оған «бауырым» деген сияқты сөздерді ретті-ретсіз қолдану;
10. Қателігін айтқан адамды жақтырмай, ол туралы әдепсіз сөздерді қолдану;
11. Дұрысты дұрыс, бұрысты бұрыс деп білмей қырсықтыққа жол беру:
12. Үнемі басшылық жасауға құмарту, соған өзін дағдыландыру:
13. Өзін өзі қашанда жұрттан биік санау, айналасына астамдықпен қарап, әлімжеттік жасау, т.б.
Міне, осы жоғарыдағы нашар қасиеттерді бойымызға үйіруден сақтануымыз керек.
Осы орайда, Құран иман келтірген мұсылмандарды мағруфқа шақыруды бұйырады:
«Сендердің араларыңда мынадай жамағат болсын, олар басқаларды игілікке шақырып, жақсылыққа үндесін. Жамандықтан тыюға тырыссын. Міне, осылар нағыз мақсатына жеткендер» [5].
Бұл аятта адамдардың арасында жақсылыққа шақырып, жамандықтан тиятын бір топ болуы керектігі әмір етілген. Жақсылыққа, туралыққа шақыратын адамның өзі әуелі осы қасиеттерді жүріс-тұрысымен дәлелдеп, адасқандарға бағыт-бағдар бере білетін темірқазықтай болуы керек. Егер қоғамда жамандықтан тияр, көкірек көзі ояу тұлғалар жоқ болса ондай қоғамның құлдырауға кететіндігі анық. Жаратушы Иеміз біздерді сондай болудан сақтасын. Адами құндылықтар аяққа тапталған қоғамның алысқа ұзай алмайтындығына терең қатпарлы тарих куә.
Басқа бір аятта Алла тағала:
«Жақсылыққа шақыр, жамандықтан тый» [6] деп бұйырады.
Расулулланың (с.ғ.с.) тағы бір хадисінде былай делінген:
«
Хазреті Амр бин Шәйбә (р.а) былай деген: «Меккеде Сафа және Мәруа төбелерінің арасында едік. Бір адамның қашыр үстінде келіп, айналасындағы қызметшілеріне қатал мәміледе болғандығын, бойында «ұлылық», «қуаттылық» сезімдерінің өршіп тұрғанын көрдік. Арада жылдар өтіп, бір күні түйе үстінде Бағдатқа келген едім. Онда басы ашық, жалаңаяқ, шашы ұзын, бейбақ бір адамды көрдім. Танитын сияқты көрінді. Ол өзіне мұқият қарауымның себебін сұрады. “Сені біреуге ұқсатып тұрмын” дедім және кімге ұқсатып тұрғанымды айттым. Ол “иә, сол көрген адамың менмін.