Ответы
Ответ:
Малы бардың - жаны бар», «Елдің көркі - мал» деген халық нақыл сөздерінен - ақ қазақ халқының тұрмыс тіршілігінде төрт түлік малдың ерекше орын алатынын түсінуге болады. Бабалары төрт түлікке ерекше көңіл бөлген. Ас - ауқаты, киімі, көлігі, қымызы – ем, жегжат – жұрағатымен жасайтын алыс - берісінің көзі, байлығы болғандықтан, қазақ үшін осы төрт түлік мал аса қымбатты дүние болғаны белгілі. Малдың сүтін ішіп, етін жеп, терісінен тон илеп, жүнінен киім тоқыған қазақтарда төрт түлік туралы атаулар жетіп артылады.
Қазақтар малды тек пайдаланып қана қоймаған, олардың бабын тауып, бағып күтудің де жай - жапсарын, қасиетін, ерекшелігін жақсы білген. Қазақ халқы ежелден мал шаруашылығымен айналысып келеді. Мал кезінде алты алаштың жесе - асы, кисе - киімі, мінсе - көлігі, жапандас серігі болған. Қазақ халқы ежелден малға жақын халық қой. Кезінде ата бабалары төрт түлікке жайлы қоныс іздеп, кең далада көшіп қонып жүрген. Қазақ төрт түлікті ерекше құрметтеген, төрт түліктің жайымен жазда жайлауға, қыста қыстауға көшкен. Малдың еті, сүті тамақ болған, терісінен, жүнінен арқан жіптер, киіз үй жабдықтары, киім - кешек, алаша, кілем тоқып, әр түрлі бұйымдар жасаған. Төрт түлік малдың сүтін және одан жасалған айран, қымыз, шұбат сияқты сусындарды халық «ағарған» немесе «ақ» деп атаған.
Төрт түлік туралы қазақ әдебиеті тарихында және халық арасында кеңінен таралып, қолданылуда. Ақын - жазушылар өздерінің өлең жырларын да да жазып, адамға пайдасы зор екенін айтқан. Заман алмасып, уақыт өткен сайын бүгінгі жас буын осы төл атауларды ұмытып, жаңылыстыратын болып жүр. Тірлігі малмен біте қайнасқан қазақ үшін бұл жараспас. Осы себепті біздер, кейінгі жас буын (мен қазақ болмасам да, қазақстандықпын) біле жүрейік деген мақсатпен осы төрт түлік туралы, олардың пайдасы жөнінде мәліметтерді жинау қажеттілігін түсіндім.