Ответы
Ответ:
Жер жүзіндегі медиа-кеңістік, соның ішінде телевизия жаңа ғасыр басталғалы бері, әсіресе соңғы он жыл беделінде күрт өзгерді. Әлбетте, технологияның кешеуілдеп жетуі және басқа да объективті, субъективті себептерге байланысты Қазақстанда бұл өзгеріс кейінгі бес-алты жылда ғана байқалды.
Ең әуелі, спутниктік және кабельдік жүйенің жедел дамуы көрерменнің таңдау мүмкіндігін мейілінше кеңейтіп, көбейтіп жіберді. Қазір Қазақстанның (дамыған Батыс елдерін айтпай-ақ та қоялық) көптеген елді мекендерінде (ірі, орташа, шағын қала, кенттерде, қалаға жақын ауылдарда) кем дегенде отыз шақты телеарна көруге болады.
Екіншіден тез тарап жатқан интернет пен арзан («қол жетімді» деп жүрміз) смартфондар ақпарат алудың жаңа «тұма-бастауларын»: әлеуметтік желілер, әр қилы сайттар, youtube, on-lineфильмдер (бұл фильмдердің барлығы дерлік «пираттық» жолмен жүктеледі) қарау, т.с.с. ашып берді.
Ендігі жердегі бәсеке айналдырған екі-үш, тіпті бес-алты арна арасындағы «жаяу жарыс» емес, өте қиын және уақыт озған сайын шарты қатая беретін аламан бәйгеге айналды. Яғни, белгілі ағылшын журналист – зерттеушісі Марк Тангейттің сөзімен айтқанда:«Қазіргі БАҚ нарығы мыңдаған саудагер өз бұйымын өткізуге жанталасып, өңеш жыртқан құжынаған алып, шулы базарға ұқсайды.»
Технологиядағы шұғыл бетбұрыс әлемдік телевизия кеңістігіне тақырыптық, жанрлық телеарналар мен интерактивті телеарналарды енгізді. Бұл құбылыс қазақ көрерменінің басым бөлігі үшін тілі түсінікті, ұғымдық стереотиптері етене Ресейде де басталып кетті. Қазір Ресейде шетелдің MTV, Euronews, Eurosport, Discovery, Fox, Animal, Planet, Nation Geografik, Nicelodeon, т.б. арналары орыс тілінде хабар таратады, сонымен қатар балаларға, бөбектерге, бизнеске, спортқа, музыкаға, жағрапияға, тіпті аңшылық пен балықшылыққа арналған төл арналары бар. Бізде бұл үрдіс бастала беріп, тоқтап қалды.
Әрине, адам саны салыстырмалы түрде аз, алып территорияда халқы шашырай орналасқан, экономикалық әлеуеті де жоғарғы деңгейге жете қоймаған республикада әр текті көрермен мүддесін түгендеп, жас ерекшелігі, кәсіби, әлеуметтік қызығушылығын ескеріп, сала-сала боп диверсификацияланған телехабар тарату жүйесін қалыптастыру — дәл бүгінгі уақыт үшін орындалмас талап.
Енді бірер жыл шамасында Қазақстандағы ақпарат тарату жүйесі түгелдей цифрлық жүйеге көшеді. Бұл - әрбір жиілікте (частота) бірнеше арнаны қатар көрсетуге болады деген сөз. Ондай жағдайда «Қазақстан», «Хабар», «ОРТ-Евразия» сияқты телеарналар өзінің басты артықшылығынан (сигналы ең үлкен аумақты қамтитын) айырылады. Және демографиялық өзгерістерге орай қазақ тілінде ақпарат тарату саласы да кеңейе беретінін ескерсек, алдағы уақытта бәсеке күшейе түспек.