Question

1-тапсырма. Мәтiндердi окып, оларды такырыбы, құрылымы, стилі, мақсатты аудиториясы, тiлдiк ереркшелігі тұрғысынан салыстырыныз. 1-мәтін Бұл экспериментке 150 адам қатысқан. Олар 1000 сөзден тұратын мәтiндi окуы керек болған. Қатысушылардың жартысына кейіпкердiн дамханаға кіріп адамдармен әңгімелесетінін, оның хаты жергiлiктi газетке қалай жарық көргенi туралы әңгiме берiлдi. Ал екiншi жартысы оқиға орны өзгерген ғылыми-фантастикалық нұсқадағы әңгiменi окуы керек: Ғарыш кемесiнде жүрген кейiпкер, бөтен адамдар, андроидтар жат ғаламшарлықтар. Бiрiншi мәтiнде «есік» деген сөз кездессе, ғылыми-фантастикалық шығармада ол сөз «шлюз камерасына» ауыстырылады. Сөздерi өзгерсе де екі әңгiменiң де оқиғасы бiрдей болған. Экспериментке қатысушылар әңгiменi оқып шыққан соң шығармадағы бас кейіпкердiң баяндауы мен оның жай-күйiн қалай қабылдағаны туралы баяндауы керек. Зерттеушiлер сюжет желiсiнiң ғылыми фантастикаға ауысуы қатысушылардың көркем тiлдi тусiнуiн бiрден төмендеткенін айтады. Олардың айтуынша, ғылыми фантастика окырмандары кейiпкердiң күйін сезінбейдi. Екінші мәтінді талдағандардың көпшілігі ғылыми фантастикадағы оқиғалар назар аударуға тұрмайды және терең ойланып окуды қажет етпейді деп санаған. 2-мәтiн. Курчатов қаласындағы ядролық зерттеу орталығы. Аса қауiптi радиоактивті заттармен жұмыс істеуге арналған зертхана. Жердін астында бункерде орналасқан. Бункер екі аймакка калындығы 20 сантиметр қорғасын тотыны қосылған радиоактивті сәуле өткiзбейтiн шынымен бөлiнген. Орындық устiнде отырған ғалымдар шынтақтарын төбеден тускен бiлектей жуан буындары бар ілмектерге креслонын канаттарына тiреп отырғандай. Ілмектер колдын буындарынын кимылына сәйкес дәлме-дәл қозғалады. Әр ілмек басында қайшының тұтқалары тәріздес көздері бар. Оператордың улкен және сұқ саусағы осы көздерге киiлетiн. Шынынын арғы жағындағы iлмек жасанды қолға айналатын. Тек басында саусақтар орынына тiстеуiк басына ұқсас қапсыра ұстауға арналған тістері бар манипулятор. Қозғалыс кешiрмесiн жасайтын манипуляторларды басқарған ушiн оператор ролiндегi ғалымдар «бiр-бiрiн куыршак жүргiзушi» деп қалжындасатын. Куыршақ театрында жансыз куыршаққа артист жан бiтiредi. Көрермен жан дүниесiне жол салады. Ғалымдар басқаруындағы металл колдар жанды дуниеге тиым салынған ортаға жол ашты. Зертханада жоспар бойынша екі ғалым тәжiрибелерiн жүргiзуде. Бiрi жиырма жастағы жiгiт. Тiк мандайынан тускен кекiлi бар. Бет жүзiнiң қырлары тiк. Ұзын сорайған мойыннан ак халат киiм iлгiшке iлiп қойғандай кең иыктарынан салбырайды. Екiншiсi орта жастан асқан бет жузi денгелек келген ересек адам. Кою касты, қырғи тұмсығына көзiлдiрiгiн iлiп алыпты. Қасында манипуляторды басқарып отырған жас ғылымның қимылын бақылап отыр. Іштей кобалжығанынан ба? Оң жак кулагынын ұшын ұстай береді.​

Answer 1

Ответ:

1 мәтін

Тақырыбы: эксперимент

Кімдерге оқуға арналған: оқушыларға

Қай стильде жазылған: пайымдау

2 мәтін

Тақырыбы: Курчатов қаласындағы зертхана

Кімдерге оқуға арналған: оқушыларға

Қай стильде жазылған: ғылыми стилі