СРОЧНО НУЖНО!!! ДАМ 30 БАЛОВ 4. Әрбір географиялық географиялық ақпарат акпарат көзінің артықшылығы мен олқылықтары қандай? Өз тәжірибелеріннен оларды пайдалануға қатысты мысалдар келтіріңдер. 5. Әрбір ақпарат көзімен жұмыс ерекшелігі неден көрiнедi? 6. Географиялық ақпарат көзіндегі мәлімет уақыт өте келе ескіруі мүмкін бе? Жауаптарыңды мысалдармен растаңдар. 7. Әртүрлі дереккөздерде бірдей нысан немесе құбылыс туралы мәліметтер бір-бірімен сәйкес келмеуі мүмкін бе? Мұндай ақпарат- ты қалай қайта тексеруге болады? Өз тәжірибелеріңнен мысалдар келтіріңдер. 8. Бір географиялык нысан түрлі ақпарат көздерінде әртүрлі аталуы мүмкін бе? Өз зерттеу тәжірибелеріңнен мысал келтіріңдер? Атау- дын iшiнен кайсысын қалай тандадыңдар? 9. Неліктен өздерің пайдаланған географиялық ақпарат көзі мен авторын үнемі көрсеткен өте маңызды деп ойлайсыңдар? 10. Географиялык ақпарат көздерiмен бiрiншi рет жұмыс істегелі отырған адамға арнап, бес ұсыныс құрастырыңдар. 11. Географиялық зерттеулердің нәтижелерін қандай түрде ұсынуға болады?
Ответы
Әрбір географиялық ақпарат көзінің артықшылықтары мен кемшіліктері:
а) Кітаптар мен оқулықтар:
Артықшылықтары: Әдетте географиялық фактілер мен концепциялар туралы көптеген ақпарат бар, жүйелі түрде ұйымдастырылған және дәйекті ақпараттың сенімді көзі болып табылады.
Кемшіліктері: ескірген болуы мүмкін, жаңартылған деректерді қамтымайды, әрқашан нақты орындар туралы толық ақпарат бермейді.
б) Интернет ресурстары:
Артықшылықтары: нақты уақыт режимінде жаңартылатын ақпараттың үлкен көлеміне қол жеткізу, әртүрлі деректер көздері, өзекті ақпаратты алу мүмкіндігі.
Кемшіліктері: ақпараттың бақыланбайтын сапасы, деректердің сенімділігі мен дәлдігіндегі проблемалар, сенімді дереккөздерді сенімсізден ажырату әрқашан оңай емес.
в) Ғылыми журналдар мен мақалалар:
Артықшылықтары: ағымдағы географиялық зерттеулер мен сараптамалық талдау нәтижелерін, ақпараттың сенімділігі мен тексеруін қамтиды.
Кемшіліктері: белгілі бір тілде жазылған жазылым немесе академиялық кітапхана арқылы ғана қол жетімді, түсіну үшін белгілі бір деңгейдегі тәжірибе қажет.
г) Географиялық мәліметтер базасы және ГАЖ:
Артықшылықтары: ауқымды географиялық деректерді қамтиды, кеңістіктегі ақпаратты талдауға және визуализациялауға мүмкіндік береді, деректердің өзектілігі мен дәлдігі.
Кемшіліктері: жұмыс істеу үшін арнайы бағдарламалық құрал мен дағдыларды талап етеді және толық деректер жиынына қол жеткізу қымбат болуы мүмкін.
Әрбір ақпарат көзімен жұмыс істеу ерекшеліктері:
Кітаптар мен оқулықтар: жұмыстың негізгі ерекшеліктері - материалдарды іздеу және оқу, негізгі фактілер мен түсініктерді көрсету, білімді қайталау және бекіту, ақпаратты жаңарту үшін қосымша зерттеулер жүргізу.
Интернет ресурстары: жұмыстың негізгі мүмкіндіктері – дереккөздің сенімділігі мен беделін бағалау, ақпаратты табу үшін іздеу жүйелерін пайдалану, мәліметтердің өзектілігі мен дұрыстығын тексеру, алынған ақпаратты сүзгілеу және бағалау мүмкіндігі.
Ғылыми журналдар мен мақалалар: жұмыстың негізгі ерекшеліктері – ғылыми жарияланымдарды оқу және талдау, әдістемесі мен зерттеу нәтижелерін бағалау, басқа дереккөздермен салыстыру, өз зерттеуіңізде қолдану мүмкіндігін табу.
Географиялық мәліметтер базасы және ГАЖ: жұмыстың негізгі мүмкіндіктері мәліметтер қорына қол жеткізу, мәліметтерді талдау және визуализациялау үшін ГАЖ құралдарын пайдалану, ақпаратты шығару және нәтижелерді алу үшін геокеңістіктік талдауды пайдалану.
Географиялық көзден алынған ақпарат уақыт өте келе ескіруі мүмкін. Мысалы, халық саны, климаттың өзгеруі, табиғи ресурстар немесе шекаралар туралы деректер уақыт өте келе өзгеруі мүмкін. Мысалы, белгілі бір елдің халқы көші-қонға немесе табиғи өсімге байланысты көбеюі немесе азаюы мүмкін. Жаһандық жылынуға немесе табиғи ауытқуларға байланысты климаттық жағдайлар өзгеруі мүмкін. Табиғи ресурстар таусылуы немесе жаңа кен орындары ашылуы мүмкін.
Ақпаратты растау немесе жаңарту үшін жаңарақ деректер көздеріне жүгінуге, өз зерттеулеріңізді жүргізуге немесе тиісті салаларда жұмыс істейтін сарапшыларға хабарласуға болады. Сондай-ақ, кез келген сәйкессіздікті немесе сәйкессіздікті анықтау үшін әртүрлі көздерден алынған ақпаратты салыстыруға болады.
Мысалы, әртүрлі ақпарат көздері бойынша орман алқабындағы өзгерістерді зерттегенде, соңғы жылдардағы өзгерістерді жақсырақ түсіну үшін қазіргі заманғы спутниктік суреттерден алынған деректерді атластар немесе есептер сияқты алдыңғы көздерден алынған деректермен салыстыруға болады.
Әртүрлі дереккөздердегі бір зат немесе құбылыс туралы ақпарат бір-бірімен үйлеспеуі мүмкін. Бұл әртүрлі зерттеу әдістеріне, әртүрлі деректер көздеріне немесе бұрмалануға байланысты болуы мүмкін.
Мұндай ақпаратты тексеру үшін келесі әдістерді қолдануға болады:
Берілген деректердегі сәйкессіздіктерді немесе ұқсастықтарды анықтау үшін бірнеше тәуелсіз көздерді салыстырыңыз және талдаңыз.
Дереккөздердің сенімділігі мен сенімділігін, олардың біліктілігін және тиісті саладағы беделін тексеру.
Ресми атау танымал атаудан өзгеше болуы мүмкін.
Иә, бір географиялық нысанды әртүрлі ақпарат көздерінде әртүрлі атауға болады. Бұл тілдегі, мәдениеттегі, әкімшілік бөліністегі айырмашылықтарға немесе жай ғана қабылданған атаулардағы айырмашылықтарға байланысты болуы мүмкін.
Нақты тақырыпты таңдау зерттеудің мақсаттарына, ақпарат қолданылатын контекстке және зерттеушінің басымдықтарына байланысты. Әдетте, тақырыптардың бірін таңдау үшін келесі факторлар ескеріледі:
Белгілі бір географиялық нысанды немесе контекстті сипаттау үшін қолайлы болуы мүмкін түпнұсқа немесе жергілікті атау.
Аудиторияның немесе ақпаратты пайдаланушылардың қажеттіліктеріне сәйкес келетін атау. Мысалы, белгілі бір елдің туристік көрікті жерлері туралы мақала жазғанда, жергілікті тұрғындар мен туристер үшін объектілерді түсінуге және тануға ыңғайлы болу үшін жергілікті атауларды пайдалану ыңғайлы болуы мүмкін.
Түрлі дереккөздерді тексеру, сарапшылардың пікірін іздеу және контекстті қамтамасыз ету белгілі бір контексте қолдануға ең қолайлы атауды немесе терминді таңдауға қатысты негізделген шешім қабылдауға көмектеседі.