Ответы
Ответ:Түркілерде руна жазуы ерте заманнан болған және ол Түркі қағанатының барлық өңіріне кең тараған жазу болды. 1893-інші жылы дат ғалымы В. Томсен алғашқы «Тәңір» сөзінің құпиясын ашты. Оның «Кілті ашылған орхон жазулары» атты кітабында көне түркі жазуларының толық әліпбиі ғана емес, аудармасы да жарияланды.
Одан кейін Орхон жазуларын орыс тіліне аударған түрколог В. Радлов болды.
Түркі жазуының бір-бірімен қосылмай жазылатын 38 әріптен тұратыны белгілі. Түркі жазуы құпиясының ашылуы Орталық Азияда сонау орта ғасырлар басында өркениет болғанын көрсетті. Енисей алқабынан 150-ден астам руна жазуы табылды. Олардың көп бөлігін ақсүйектер өкілдерін жерлегенде қойылған құлпытастар құрайды. Құлпытастардың барлығы көне түркі әдеби тілімен жазылған.
Көптеген жартас жазулары Алтай, Шығыс Түркістаннан табылды.
1960-ыншы жылы Ертіс өзенінің оң қанатынан табылған біздің заманымыздан бұрынғы Бесінші-төртінші ғасырларға жататын сақ дәуіріне тиесілі, марал сүйегінен жасалған тұмарда жазу болған. Оны ғалым Алтай Аманжолов оңнан солға қарай «Ақ сықын», яғни «Ақ марал» деп оқыған. Шардара суқоймасын саларда ескі қамал орнынан сазбалшықтан күйдіріліп жасалған түркі жазулы мөр табылды. Руна жазуымен түркі мәтіндері құлпытастарда, теңгелер мен қола айналарда, қыш, тері, алтын және күміс ыдыстарда, қағазда жазылды.
Орхон-Енисей өзендері алқаптарындағы ескерткіштер түркілердің руна жазуының ғажайып үлгісі саналады. Ескерткіштер осы өңірде табылғандықтан «Орхон-Енисей жазуы» деп аталды.
Объяснение: