3-БӨЛІМ 11. Такырыптың бiрiн тандап, әдеби эссе жазыныз. 1. Букар жыраудын «Әй, Абылай, Абылай>> толгауы мен Кокбай Жанатайұлының «Сабалак>> дастанындағы Абылай бейнесін салыстырып, тарихи және көркемдік кұндылығына бага берiнiз. 2. Казiргi замандағы шешендіктің коғамдык манызы кандай? XVIII ғасырдағы шешендіктердегі ұрпақтар сабақтастығы көрiнiсiн заманауи тургыда салыстырып, жанашылдыгына баға берініз. 3. «Құтты білік>> дастанының идеясын галамдык тургыдан талдап, әдеби эссе жазыныз. [10]
120 сөз жазу керек
Ответы
Біржан мен Сара айтысы – өзінің құрылысы мен мазмұны жағынан болсын, көркемдігі жағынан болсын, қазақтың ақындар айтысының ішіндегі үздігі. Қазақ халық ауыз әдебиетіндегі Біржан мен Сара айтысының өзекті тақырыбы Саранын қиын тағдыр тауқіметі яғни қалың малға аттастырылып кетуі. Сонда Біржан мен Сара айтысындағы көтерілген мәселелер Сараның жеке басына ғана тән бе?
Біржан мен Сара айтысындағы көтерілген мәселе Сараның жеке басына ғана тән емес, бұл барлық қазақ әйелдерінің теңсіздігі, бас бостандығынан айырылуы.
Бесінен қалмай жетсін жаны болса, Бөгелмей жете көрсін әлі болса Елден қайыр сұраған кедей Біржан Алмай ма мендей қызды малы болса?- деген өлең жолдарында айтылғандай түрлі бай, би болыстар өз балаларына қызды қалың малға сатып алатыны. Ал кедейлердің малы болмағандықтан байлар секілді қызыды қалың малға сатып ала алмайтыны айтылады.Қалың мал – қазақ әйелдерін шырмаған ескіліктің мықты торы
Асылым Құдай берген өз бағыма, Тең келмес жеті Біржан тырнағына Найманда ұлы дария саяткері Балық боп ілінгенмін қармағына.- деген үзіндіде Сараның және барлық қазақ даналы қыздарына бай балалары тең келмей, тек балық секілді қармаққа ілініп қалың малға сатылып, өнер білімге деген құқығы тапталып, қиын тауқімет тағдырды басынан өткеріп тұрғанын баяндайды. Қалың малға сатылып махабаты үшін күресе алмай, өз еркі өзінде болмай, байлаулы, жандай сүйген адамына қосақталмаған арулардың мұны еді.
Қорытындылай келе Біржан мен Сара айтысындағы көтерілген мәселе Сараға және барлық қазақ қыздарына тән. Қалың мал – қазақ әйелдерін шырмаған ескіліктің мықты торы, осы торда қазақтың небір ақылды,көрікті қыздары тағдыр тауқіметін көрді.