Ответы
Адам баласы тумысынан жақсылыққа да жамандыққа да бейім жаратылған. Бұл екеуі бір-бірімен астасып жатқан қасиеттер. Жаратушы Ие осы арқылы адамды тепе-теңдікте ұстап, оны қай жаққа да бейімділікте жаратқан. «Әрбір сәби әу баста мұсылмандық сипатпен дүниеге келеді, кейіннен оны ата-анасы яхуди, христиан немесе мәжуси етеді» деген хадис мұның дәлелі. Демек, әрбір сәби дүниеге алғаш келгенде мұсылмандыққа жақындық танытқанмен, кейін өскен ортасы оны өзіне бейімдетіп кетуі мүмкін.
Адамдағы сана-сезім мен қарым-қабілеттер әр алуан. Жаратушы Аллаһ тағала адам бойына осыншалық қабілеттерді белгілі бір өлшеммен тиянақтап орналастырған. Негізгі мәселе, жаратылыстан бар осы қабілеттерді дұрыс ұштап, тәрбиелей білуде. Мәселен, әр адамның бойында өзін-өзі басқару қабілеті бар, осы қабілетін шыңдай білген адам барша тіршілік иелерінен басып озып, тіпті періштелерді де артта қалдырады. Сондай-ақ адамда Ақыл деген бар.
Ответ:
Адам болу үшін жай ғана адам болып туылу жеткіліксіз. Адамдарша әрекет жасау қажет. Абайша айтқанда «үш нәрсе адамның қасиеті: ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек». Адам боламын десеңіз ең алдымен адами қасиеттерге ұмтылу керек. Нағыз адамның қарапайым адамнан айырмашылығы ұшан теңіз. Кейде біз айтамыз «еее, мына кісі өте жақсы, адами қасиеті жоғары» немесе «ананы адам деуге келмейді, мінезі нашар, түрі де суық» дейміз. Дәл осылай демесек те осы тұстан сөйлейміз. Жан баласының сырт келбетіне қарап баға беру, кез – келген пенденің үлкен ағаттығы. Тіпті нашар деп білген адам бойында, жақсы деп таныған тұлғадан табылмаған ізгі қасиеттер болуы да ғажап емес.
Ешбір пенде тумысынан ерекше болмайды, өзін–өзі ерекше болуға тәрбилеп, асқан мейірімді, жомарт болады. Егер мақсатым «Адам болу» десеңіз, тек жақсы нәрселерді ойлауға тырысыңыз. Себебі, ойлаған және айтқан жақсылықтарыңыз жүзеге асады. Мықты жазушылардың бірі Гете осы тұста «кісі болу дегеніміз–күрескер болу деген сөз» деп тауып айтқан. Адам болу оңай шаруа емес… Дегенмен біз пері де, періште де емеспіз «пендеміз». Пенде болғаннан кейін жаңылмау мүмкін емес. Қателіктер жасау пендешілік, ал қателіктерді сезініп сабақ алу даналық