Тема:Восстание казахов в 1836-1838 годах в Букеевской Орде
Задание:
Подготовить сообщение о руководителях восстания: Исатай Тайманұлы, Махамбет Утемисулы
Пожалуйста.. Дам 30 баллов
Ответы
Ответ:
Объяснение:
Махамбет Өтемісұлы (1804 ж., Ішкі Бөкей Ордасы, қазіргі Батыс Қазақстан облысының Жәнібек ауданының Нарын құмының Жасқұс деген жері. — 1846 ж. 20 қазан, Қараой өңірі, қазіргі Атырау облысының Индер ауданы) — қазақтың әйгілі жырауы, күйші композиторы, отаршылдыққа қарсы Исатай Тайманов бастаған көтерілісті (1836-1837) ұйымдастырушылардың бірі, осы көтерілістің жалынды жыршысы. Ол Қазақ хандығының соңғы жырауы деп деп тануға болады.Махамбет өзінің барша болмыс қасиеттерімен көшпелілер арасындағы көсем тұлғалардың бірі. Ол өзі туып өскен өңірдің Қамбар батыр, Ер Тарғын, Сыпыра жырау, Асанқайғы, Қазтуған, Шалкиіз, Жиембет, Доспамбет сияқты біртуар тұлғаларының өлмес мұраларын көкірегіне тоқып өсті. Өзі өмір сүрген заманның ағымына жүйрік, қыр сырын жетік меңгерген, көзі ашық, көкірегі ояу, білімдар адам болған. Орыс, татар, араб тілдерін тәуір меңгерген. Мұны ол жазған хаттардан айқын аңғаруға болады.1834 ж. Исатай батырмен бірігеді. Сол жылы 9 маусымда Жәңгір хан Махамбетті өз жағына тарту мақсатында старшын лауазымын ұсынды. Жер мәселесі, жайылымның тарлығы, орыс империясының қазақ хандығын жою мақсатындағы іс-қимылдары, сондай-ақ, Жәңгір ханның жерді туған-туыстарына бөліп беруі мен ел билігінде қайын атасы Қарауылқожаға үстемдік берген астамшылық әрекеттері бүліншіліктің тууына себепші болды. Қарауылқожа мен Исатай-Махамбет арасындағы тартыс өршіл, наразылық үлкен қозғалысы айналды. Исатай атынан жазылған «Әй, Махамбет, жолдасым!» атты Махамбет толғауы,ондағы «Хан баласы жылады-ай, Жанымды қи деп сұрады-ай» деген жолдар хан ордасын қоршауға алған соғыс күндерінің(1837) шындығын сипаттайды. Осы жылдың қараша айында көтерілісшілер Бекетай құмында өздерінен күші әлдеқайда басым Гекке әскерімен соғысып, жеңіліс табады. Бұл оқиғалар Махамбеттің «Соғыс» жырында бейнеленіп, «Жабығу», «Ереуіл атқа ер салмай» туындыларында жеңілістің күйзелісті күйі шертіледі.Исата́й Тайма́нов (каз. Исатай Тайманұлы; 1791 — 12 июля 1838) — один из руководителей восстания казахов, вместе с Махамбетом Утемисовым в 1836—1838 годах, против властей Внутренней (Букеевской) Орды (вассальной Российской империи) и уральских казаков.В 1836 году Исатай возглавил движение казахов, возмущённых захватом всех наиболее плодородных земель в междуречье Урала и Волги знатью Внутренней (Букеевской) Орды, а также земель по реке Урал Уральским казачьим войском. В течение 1837 года вооружённые отряды повстанцев нападали на аулы крупных баев, старшин и султанов Букеевской Орды, отбивали скот. Но к осени 1837 года объединённые отряды хана Жангира, уральских и астраханских казаков нанесли ряд поражений восставшим, рассеяли их по степи. Исатай и Махамбет прорвались за реку Урал, сумели собрать людей, но противостоять двинувшимся против них войскам из Оренбурга и уральским казакам не смогли. После гибели Исатая Тайманова восстание пошло на убыль, вскоре большинство участников было схвачено и подвергнуто различным наказаниям.